Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng thiếu máu cung cấp cho não thường gặp ở những người trên 40 tuổi. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng thiểu năng tuần hoàn não với những triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, mất ngủ,...

Thiểu năng tuần hoàn não nếu không được phát hiện kịp thời có thể dẫn tới tai biến mạch máu não và ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh. Vậy chữa thiểu năng tuần hoàn não theo y học cổ truyền như thế nào?

Thế nào là thiểu năng tuần hoàn não?

Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng máu lên não giảm, làm giảm sự cung cấp oxi và các chất dinh dưỡng nuôi não khiến cho các tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động, từ đó ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng não. Theo y học hiện nay, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu máu lên não, có hai nguyên nhân chủ yếu đó là xơ vữa thành mạch máu và thoái hóa đốt sống cổ khiến cho dòng máu lưu thông kém hiệu quả và không được bơm đầy đủ lên não bộ. Đối với việc tim bơm máu lên não thiếu hay đủ phụ thuộc vào 2 yếu tố đó là áp lực bơm máu và mức độ thông thoáng của các động mạch, vi mạch não. Ngoài ra, đang trong tình trạng cấp cứu áp lực bơm máu từ tim rất ít khi thay đổi, chỉ giảm xuống khi huyết áp tâm thu dưới 90mmHg hoặc khi bị tụt huyết áp. Mức thông thoáng của các động mạch não bị giảm khi có xơ vữa động mạch não thường xảy ra ở động mạch cảnh.

Trong y học cổ truyền, không có bệnh danh thiểu năng tuần hoàn não nhưng các triệu chứng chính của bệnh như: đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, ù tai, ngủ ít, ngủ không sâu giấc, ngủ mê hoặc mất ngủ, mệt mỏi kéo dài, suy giảm trí nhớ,... được mô tả trong các chứng đầu thống, thất miên, huyền vững. Bệnh thiểu năng tuần hoàn não nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não.

Điều trị thiểu năng tuần hoàn não theo y học cổ truyền

Theo Hải Thượng Lãn Ông có ghi chép lại trong cuốn “Dương án, âm án" về một trường hợp bệnh nhân nữ 26 tuổi bị chứng đau đầu do âm hư và thuỷ suy. Theo ông, phần lớn đau đầu thuộc chứng hư ngoài loại đau đầu thuộc chứng thực như dương hư, huyết hư và do thủy suy, hỏa suy. Điều trị thiểu năng tuần hoàn não nếu nhẹ thì bổ huyết bổ khí, nặng thì bổ hoả, bổ thuỷ và thêm ngưu tất ngũ vị tử. Mặc dù phương pháp này được dùng cách đây nhiều thế kỷ nhưng vẫn phù hợp với những kết quả của nhiều công trình nghiên cứu gần đây về cơ cấu bệnh lý theo phân loại của y học cổ truyền. Đa số bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não ở các nhóm nghiên cứu có trạng thái lý hư nhiệt do thận âm hư và can huyết hư.

Ngoài ra, ở bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não có chứng huyết ứ với tỷ lệ cao, biểu hiện lâm sàng chủ yếu ở những bệnh nhân này thường là xuyên đau hoặc nặng đầu ở những khu vực nhất định và kèm theo ngủ ít, hay quên, chất lưỡi tím có nhiều điểm ứ huyết ở hay bên rìa lưỡi và đầu. Đối với biểu hiện cận lâm sàng thì người bệnh đều có rối loạn vi tuần hoàn, giảm khả năng biến dạng và di chuyển hồng cầu, tăng độ kết dính tiểu cầu,...

Một số bài thuốc chữa thiểu năng tuần hoàn não bằng đông y

Chữa thiểu năng tuần hoàn não bằng đông y có thể điều trị kết hợp các phương pháp như châm cứu chữa thiểu năng tuần hoàn não, vật lý trị liệu và sử dụng những bài thuốc có tác dụng hoạt huyết và làm tăng lưu thông máu,... Tuỳ thuộc vào chứng trạng của người bệnh.

Bài thuốc 1

Biểu hiện hoa mắt, nhức đầu, tức ngực, buồn nôn, nôn, chán ăn, béo phì, mệt mỏi, nhợt, rêu lưỡi trắng, mạch hoạt.

Bài thuốc điều trị bao gồm 16 gram bán hạ, 12 gram trần bì, 16 gram bạch truật, 16 gram mạch nha, 16 gram phục linh, 12 gram hoàng kỳ, 12 gram trạch tả, 6 gram nhân sâm, 16 gram thương truật, 16 gram thần khúc, 12 gram thiên ma, 12 gram hoàng bá, 6 gram can khương.

Cách sử dụng là bán hạ chế, sao bạch truật tẩm nước vo gạo, hoàng kỳ chích mật, sao hoàng bá rượu và thiên cám, can khương. Sắc các vị trên với 1700ml, lọc lấy bã 250ml. Uống ấm trong ngày, chia làm 5 phần.

Bài thuốc 2

Biểu hiện ù tai, đau đầu, cắn buốt 2 thái dương, ít ngủ, đau lưng, ra mồ hôi trộm. chất lưỡi đỏ, miệng đắng, rêu lưỡi ít, mạch tế sác.

Bài thuốc điều trị bao gồm 16 gram thiên ma, 16 gram thạch quyết minh, 12 gram sơn chi tử, 12 gram ngưu tất, 12 gram tam ký sinh, 12 gram đỗ trọng, 16 gram phục thần, 12 gram hà thủ ô trắng, 10 gram câu đằng, 10 gram hoàng cầm.

Cách sử dụng: sao thiên ma cám và thạch quyết minh sống sau đó sắc với 1800ml nước còn 900ml. Các vị còn lại cho vào sắc lọc bỏ bã lấy 250ml và chia đều 5 phần, uống trong ngày.

Bài thuốc 3

Biểu hiện: chóng mặt, hoa mắt, da niêm mạc nhợt, ăn kém, ngại nói, tim hồi hộp, thở ngắn, đại tiện phân lỏng, chất lưỡi bệu, rêu lưỡi trắng.

Bài thuốc điều trị bao gồm: bạch truật 16 gram, hoàng kỳ 16 gram, đương quy 16 gram, thục địa 24 gram, phục linh 12 gram, bạch thược 12 gram, nhân sâm 8 gram, trần bì 8 gram, cam thảo 6 gram, viễn chí 6 gram, ngũ vị tử 6 gram.

Cách sử dụng: hoàng kỳ chích mật, bỏ lõi viễn chí, sao bạch truật hoàng thổ. Sắc các vị thuốc trên với 1800ml, bỏ bã lọc 250ml. Uống ấm trong ngày và chia đều 5 phần.

Bài thuốc 4

Biểu hiện: đau đầu theo cơn, mặt nóng bừng, ăn uống kém, chất lưỡi bệu, nặng thì có thể ngất, mạch trầm tế, vô lực.

Bài thuốc bao gồm 16 gram hoài sơn, 16 gram sơn thù, 32 gram thục địa, 12 gram trạch tả, 12 gram đan bì, 12 gram bạch linh, 4 gram hắc phụ tử, 4 gram nhục quế.
Cách sử dụng: sắc các vị thuốc trên với 1700ml, bỏ bã lọc lấy 250ml nước, uống ấm trong ngày, chia làm 5 phần.

Phòng ngừa thiểu năng tuần hoàn não

Hiện nay chưa có phương pháp điều trị nào có thể làm đảo ngược hoàn toàn quá trình thoái hoá. Cách để phòng bệnh và chữa bệnh đó là cải thiện môi trường sống, tinh thần lạc quan kết hợp với sinh hoạt và dinh dưỡng điều độ hợp lý, vận động đúng cách. Ngoài ra, bệnh nhân cần lưu ý trong tư thế sinh hoạt, tránh quay cổ một cách đột ngột hay đứng lên ngồi xuống quá nhanh. Nếu cảm thấy chóng mặt, bệnh nhân nên ngồi hoặc nằm ngay xuống và nên đi thăm khám sức khỏe định kỳ. Qua đó có thể hạn chế được những biến chứng nguy hiểm không mong muốn xảy ra do thiểu năng tuần hoàn não hay chứng thiếu máu lên não gây ra.

Tóm lại, thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng thiếu máu cung cấp cho não với những triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, mất ngủ,... Thiểu năng tuần hoàn não có thể được điều trị theo phương pháp y học cổ truyền, tuy nhiên nếu không được phát hiện kịp thời có thể dẫn tới tai biến mạch máu não và ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh. Vì vậy, khi có dấu hiệu bất thường hãy tới ngay cơ sở y tế để thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp.