Rối loạn tuần hoàn não: Nguyên nhân, triệu chứng, phòng và điều trị hiệu quả

Rối loạn tuần hoàn não là bệnh gì?

Rối loạn tuần hoàn não hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não chính là tình trạng các tế bào thần kinh không đủ oxy để đáp ứng cho quá trình trao đổi chất do lưu lượng máu lên não bị suy giảm.

Như vậy rối loạn tuần hoàn não là bệnh lý xảy ra do lưu lượng máu lên não không đủ gây nên sự rối loạn các chức năng của não.

Não bộ vốn là phần quan trọng nhất của hệ thần kinh trung ương và đóng vai trò quan trọng trong điều hành hệ thần kinh ngoại vi. Não bộ gồm hệ thống mạng nơ-ron phức tạp, một số nơ-ron tiếp nhận thông tin từ cơ thể, một số khác có nhiệm vụ điều khiển tất cả các cơ quan khác của cơ thể nên dù chỉ ở mức độ nhẹ thì rối loạn tuần hoàn não /thiểu năng tuần hoàn não cũng có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với vận động, sinh hoạt của người bệnh.

Rối loạn tuần hoàn não thường gặp ở đối tượng nào?

Rối loạn tuần hoàn não / Thiểu năng tuần hoàn não thường xuất hiện ở sau độ tuổi 40 tuổi và thường gặp nhất ở người cao tuổi. Theo các thống kê cho thấy nam giới có nguy cơ cao mắc bệnh hơn nữ giới.

Có một thực tế đáng lo ngại là độ tuổi mắc rối loạn tuần hoàn não đang ngày càng trẻ hóa.

Đối với những người trẻ, tuổi dưới 30 duy trì thói quen lạm dụng thuốc lá, hút thuốc 2 gói/ngày hoặc những người béo phì, ăn quá nhiều và không kiểm soát, ít vận động thì nguy cơ rối loạn tuần hoàn não tăng cao.

Dấu hiệu nhận biết sớm rối loạn tuần hoàn não (Ảnh minh họa)

Dấu hiệu nhận biết sớm rối loạn tuần hoàn não

Các tế bào não bị suy giảm chức năng và tùy từng vị trí mà gây ra các biểu hiện khác biệt nhau ít hay nhiều. Các dấu hiệu phổ biến nhất thường gặp có thể giúp nhận biết rối loạn tuần hoàn não bao gồm:

Đau đầu: Đau đầu là triệu chứng xuất hiện sớm, thường gặp và diễn ra thường xuyên ở người mắc rối loạn tuần hoàn não. Cơn đau đầu có thể không kéo dài mà thường diễn tiến từng cơn /đợt, có thể kèm theo đau mỏi ở vai – gáy.
Dị cảm: Dị cảm là triệu chứng mô tả cảm giác tê bì những đầu ngón tay, ngón chân hoặc cảm giác như kiến bò, triệu chứng này có thể khiến cho người bệnh cảm thấy khó chịu.
Rối loạn về giấc ngủ: Bệnh nhân mắc rối loạn tuần hoàn não có thể thường xuyên mất ngủ, ngủ không sâu giấc, nếu nửa đêm thức dậy, khó có thể tiếp tục ngủ lại.
Rối loạn về sự tập trung: Thiểu năng tuần hoàn não sẽ khiến người bệnh giảm sự tập trung, lơ đễnh trong công việc.
Rối loạn về cảm xúc: người bệnh dễ cáu gắt, khó có thể kiềm chế cảm xúc.
Rối loạn trí nhớ: người mắc rối loạn tuần hoàn não thường xuyên quên những việc sẽ và định làm, hay đãng trí đặc biệt ở người cao tuổi

Ngoài ra, một số trường hợp bệnh nhân mắc rối loạn tuần hoàn não có thể gặp các biểu hiện khác như ù tai, mệt mỏi, buồn nôn...

Dấu hiệu cảnh báo rối loạn tuần hoàn não tăng nặng, gây biến chứng nguy hiểm

Bên cạnh những triệu chứng cơ bản, dễ nhận biết và dai dẳng như trên, người bị thiểu năng tuần hoàn não cấp tính sẽ xuất hiện những dấu hiệu khác của tai biến như:

Đau đầu không thể chịu đựng được, rất dữ dội.
Tê liệt cơ mặt, méo miệng, khó nói, nói không thành câu, mí mắt sụp.
Liệt nửa người.
Mất thăng bằng (đặc biệt khi thay đổi trạng thái một cách bất ngờ), ngã quỵ.
Ăn uống khó, dễ sặc.

Khi người bệnh có tiền sử rối loạn tuần hoàn não xuất hiện những biểu hiện trên thì cần được cấp cứu kịp thời, bởi tình trạng đột quỵ ảnh hưởng đến chất lượng sống cũng như tính mạng của bệnh nhân.

Nguyên nhân gây ra rối loạn tuần hoàn não

Rối loạn tuần hoàn não / Thiểu năng tuần hoàn não là căn bệnh ngày càng phổ biến. Vậy nguyên nhân nào gây ra bệnh lý này?

Rối loạn tuần hoàn não: Nguyên nhân, triệu chứng, phòng và điều trị hiệu quả (Ảnh minh họa)

Theo các chuyên gia, rối loạn tuần hoàn não/thiểu năng tuần hoàn não chủ yếu là do chịu tác động của một vài bệnh nền về tim và mạch máu, chẳng hạn như:

Bệnh lý cao huyết áp: Huyết áp tăng sẽ làm mạch máu suy giảm, tạo ra những vết nứt, tạo kết tụ, tạo thành mảng bám trong ống mạch máu, gây cản trở hệ tuần hoàn hoạt động; gây ra rối loạn tuần hoàn não.
Mạch máu bị đè nén: Khi có yếu tố ngoại lực tác động vào, mạch máu sẽ bị chèn ép, máu không vận chuyển được, có thể dẫn tới thiếu oxy lên não và gây ra rối loạn tuần hoàn não.
Nhịp nhanh thất hoặc các bệnh lý tim mạch khác: Các bệnh lý tim mạch/Các rối loạn nhịp tim có thể khiến tim hoàn toàn ngừng đập gây nên việc dòng chảy oxy bị ngưng trệ. Nó còn làm hình thành nên những cục máu đông khiến cho các bộ phận trên cơ thể thiếu oxy, trong đó bao gồm các tế bào não.
Bệnh hồng cầu hình liềm: Thông thường, hồng cầu có dạng hình bầu dục giúp chúng có thể di chuyển một cách dễ dàng hơn trong mạch máu. Tuy nhiên, trong quá trình di truyền sang đời con cháu nên một số người có cấu tạo hồng cầu cong hình lưỡi liềm gây ra sự khó khăn trong vận chuyển của hồng cầu cũng như quá trình mang oxy đi khắp nơi trong cơ thể của các tế bào máu. Dù hiếm nhưng đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn tuần hoàn máu.
Tích tụ các mảng xơ vữa khiến động mạch tắc nghẽn gây ra rối loạn tuần hoàn não. Theo các chuyên gia, những mảng xơ vữa, dù chỉ một lượng nhỏ cũng có thể khiến cho dòng chảy bị thu hẹp và làm hình thành những cục máu đông ở khu vực gần đó. Khi những cục máu lớn dần sẽ làm cản trở sự lưu thông tuần hoàn máu gây nên chứng thiếu máu. Lâu dài gây ra tình trạng rối loạn tuần hoàn não, ảnh hưởng tới chức năng của não bộ.
Ngoài ra, lối sống buông thả, ít vận động, không kiểm soát cân nặng, béo phì làm bệnh cao huyết áp, bệnh tim và bệnh đái tháo đường tăng cao sẽ làm ra tăng tỷ lệ mắc rối loạn tuần hoàn não và ảnh hưởng xấu đến tuần hoàn não. Những người thường xuyên phải sử dụng đến trí não trong thời gian dài, thức khuya, áp lực công việc và gia đình gây ra nhiều stress cũng có nguy cơ bị rối loạn tuần hoàn não.

Rối loạn tuần hoàn não có nguy hiểm không?

Rối loạn tuần hoàn não sẽ làm giảm mức oxy và glucose cung cấp lên các mô não, làm tổn thương tế bào não và thần kinh. Tùy vào mức độ nặng nhẹ của rối loạn tuần hoàn não mà bệnh nhân sẽ có biến chứng nhẹ hoặc nặng. Một số biến chứng của rối loạn tuần hoàn não bao gồm:

Đột quỵ: Rối loạn tuần hoàn não nếu có xuất hiện các cục máu đông gây bít tắc dòng máu chảy trong động mạch não sẽ làm cho người bệnh bị đột quỵ. Đột quỵ càng kéo dài, mô não càng thiếu oxy và dinh dưỡng lâu thì nguy cơ hoại tử càng cao. Mô não chết sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động thần kinh, chức năng của phần mà bộ não kiểm soát. Đây là biến chứng nặng nề do rối loạn tuần hoàn não gây ra.
Thiếu oxy não: Biến chứng này thường dễ nhận thấy sớm khi rối loạn tuần hoàn người bệnh diễn tiến theo thời gian.
Xuất huyết não là tình trạng chảy máu bên trong khoang sọ não do thành động mạch suy yếu và vỡ ra. Tình trạng này làm tăng áp lực lên các khoang, ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ. Bệnh nhân có thể bị mất ý thức tạm thời hoặc ảnh hưởng lâu dài hơn, nặng nhất có thể tổn thương não vĩnh viễn và tử vong.
Phù não: Nếu rối loạn tuần hoàn não làm gia tăng dịch tích tụ trong khoang sọ, gây áp lực lớn lên não thì có thể gây ra phù não. Phù não càng nặng thì nguy cơ tổn thương não càng cao, điều trị muộn khiến bệnh nhân gặp biến chứng não không thể phục hồi, ảnh hưởng tới vận động, sinh hoạt của người bệnh.

Làm gì khi có triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não?

Trong đó, có đến 80% các trường hợp rối loạn tuần hoàn não là do xơ vữa, lão hóa động mạch. Ngoài ra còn có thể do các bệnh lý như đã kể trên, muốn điều trị được rối loạn tuần hoàn não thì người bệnh cần xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh.

Việc xác định nguyên nhân và đánh giá tình trạng diễn tiến của rối loạn tuần hoàn não có thể tiến hành ở tất cả các bệnh viện có chuyên khoa thần kinh. Một số địa chỉ bệnh nhân có thể tham khảo để thăm khám rối loạn tuần hoàn não:

+ Bệnh viện Lão khoa Trung ương - Số 1A Phương Mai, quận Đống Đa, Hà Nội

Bệnh viện Lão khoa Trung ương là bệnh viện chuyên khoa tuyến Trung ương, đầu ngành trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại Việt Nam. Hệ thống cận lâm sàng phục vụ cho hoạt động của Khoa Khám bệnh bao gồm hệ thống xét nghiệm hiện đại của Khoa Xét nghiệm, các kỹ thuật thăm dò chức năng và chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu, hỗ trợ quá trình thăm khám và chẩn đoán các bệnh lý thần kinh: Xquang kỹ thuật số; Cộng hưởng từ hạt nhân; Cắt lớp vi tính (CT Scan)….

+ Khoa Thần kinh - Bệnh viện Bạch Mai - Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, Hà Nội

Khoa Thần kinh - Bệnh viện Bạch Mai phát triển các đơn vị chuyên khoa sâu về thần kinh như: thần kinh mạch máu, tai biến mạch máu não, thần kinh chung, thần kinh nhiễm khuẩn, thần kinh trẻ em.

Khoa có 1 phòng khám thần kinh đặt tại Khoa Khám bệnh và 1 phòng Thăm dò chức năng thần kinh, trong đó có hoạt động của các máy điện não, điện não vi tính, siêu âm Doppler xuyên sọ, điện cơ.

Khoa có trang bị các thiết bị thăm dò chức năng thần kinh như máy điện não, điện não vi tính, siêu âm Doppler xuyên sọ, điện cơ. Ngoài ra, khoa thần kinh sử dụng các phương tiện hiện đại trong chẩn đoán và điều trị kết hợp với các chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh, y học hạt nhân, và phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Bạch Mai để phục vụ cho phẫu thuật và điều trị cho bệnh nhân hiệu quả như chụp cắt lớp vi tính (CT Scan); Chụp cộng hưởng từ (MRI); Chụp mạch máu não (DSA)

+ Bệnh viện Việt Đức - Số 16 - 18 Phủ Doãn, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội

Chuyên khoa Thần kinh của bệnh viện Việt Đức là nơi khám chữa bệnh ngoại khoa, nội khoa thần kinh trong chấn thương thần kinh, bệnh lý sọ não (u não, bệnh lý mạch máu não, động kinh, bệnh lý thần kinh chức năng, bệnh lý bất thường bẩm sinh hệ thần kinh…),tuỷ sống, bệnh lý thần kinh ngoại vi.

Bệnh viện có đầy đủ các thiết bị hỗ trợ chẩn đoán hiện đại nhất hiện nay.

+ Chuyên khoa Thần kinh - Phòng khám số 1 - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội - Số 1 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội

Phòng khám số 1 (còn gọi là phòng khám chuyên gia) là một phòng khám được nhiều bệnh nhân đánh giá cao, thuộc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Thông thường, mỗi ngày chỉ khám vào 1 buổi sáng hoặc chiều (không khám cả ngày),người bệnh nên liên hệ trước ít nhất 1 ngày để đặt lịch khám.

Chuyên khoa thần kinh - Phòng khám Số 1 do các chuyên gia Thần kinh đến từ các bệnh viện hàng đầu như Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung ương... trực tiếp thăm khám. Kết hợp với các chuyên khoa khác và hệ thống trang bị hiện đại, đồng bộ đây là địa chỉ được nhiều bệnh nhân đến khám.

+ Khoa Nội Thần kinh - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - Số 1 Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Hà Nội

Khoa Nội thần kinh - Bệnh viện 108 chuyên điều trị các bệnh về chuyên ngành Nội thần kinh như: đau đầu, bệnh thần kinh mạch máu, tai biến mạch máu não, vữa xơ động mạch, loạn thần kinh chức năng, động kinh, Parkinson, viêm đa dây thần kinh, viêm não tuỷ, các bệnh thoái hoá hệ thần kinh, xơ cột bên teo cơ, nhược cơ, xơ não tuỷ rải rác.

+ Bệnh viện Thanh Nhàn - Số 42 Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng, Hà Nội

Thần kinh là một trong chuyên khoa mạnh và được chú trọng của Bệnh viện Thanh Nhàn. Khoa thần kinh được chia làm 2 khoa Nội Thần kinh và Ngoại Thần kinh, phù hợp với nhiều trường hợp và mức độ nặng nhẹ khác nhau. Máy móc, thiết bị được sử dụng hỗ trợ trong chẩn đoán bệnh Thần kinh: Cộng hưởng từ, CT-scan, điện não đồ, điện cơ đồ, xét nghiệm, chụp chiếu cơ bản…

+ Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM (cơ sở 1) - Số 215 Hồng Bàng, Phường 11, Quận 5, TP HCM

Thời gian khám: Thứ 2 - Thứ 6: 6h30 - 16h30; Thứ 7: 6h30 - 11h30. Lưu ý: Người bệnh có thể đăng ký khám từ 5h00, nhưng 6h30 mới bắt đầu khám.

Khoa Thần kinh của Bệnh viện Đại học Y dược có đội ngũ bác sĩ giỏi, nhiều kinh nghiệm, là giảng viên của Trường Đại học Y dược TP HCM. Đây cũng là một trong những địa chỉ khám chữa bệnh uy tín hàng đầu được nhiều người tin tưởng đến thăm khám.

+ Bệnh viện Quốc tế City- Số 3 đường Số 17A, Bình Trị Đông B, Bình Tân, TP.HCM

Thời gian: từ Thứ 2 - hết sáng Thứ 7

Bệnh viện City là bệnh viện đa khoa theo tiêu chuẩn Quốc tế. Hiện tai, City có cơ sở vật chất hiện đại và đầy đủ hàng đầu trong số các bệnh viện ngoài công lập tại TP.HCM. Với chuyên khoa Thần kinh, bệnh viện có đầy đủ các thiết bị hỗ trợ thăm khám và điều trị hiệu quả như:

Chụp cắt lớp vi tính CT-san
Chụp cổng hưởng từ MRI
Đo điện não đồ
Hệ thống xét nghiệm
Thăm dò chức năng thần kinh...

+ Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Chợ Rẫy - 201B Nguyễn Chí Thanh, Phường 12, Quận 5, TP HCM

Thời gian: Thứ 2 - thứ 6: 7h00 - 16h00 (không nghỉ trưa); Thứ 7: 7h00 - 11h00

Là một trong những khoa quan trọng của bệnh viện, Khoa Nội Thần kinh - Bệnh viện Chợ Rẫy luôn là nơi được nhiều người bệnh tin tưởng tìm đến thăm khám.

Bên cạnh khám lâm sàng, khoa còn sử dụng các thiết bị thăm dò chức năng, chẩn đoán hình ảnh hiện đại để hỗ trợ quá trình điều trị: máy điện cơ, điện não, máy chụp cộng hưởng từ (MRI)...

+ Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Nhân dân 115 – Địa chỉ: 527 Sư Vạn Hạnh, Phường 12, Quận 10, TP HCM

Vị trí: Khu A - Tầng 3 - Khoa Nội thần kinh tổng quát; Thời gian: Thứ 2 - thứ 7: 7h00 - 16h00; Chủ nhật: 7h30 - 11h30

Bệnh viện Nhân dân 115 là bệnh viện hạng I tuyến Thành phố. Khoa Nội thần kinh của bệnh viện thực hiện khám và điều trị các bệnh lý thần kinh bằng nội khoa, thực hiện các kỹ thuật đo điện não, điện cơ. Khoa hiện có trang thiết bị cơ bản khám nội thần kinh, ngoài ra khoa kết hợp với Khoa Chẩn đoán hình ảnh để hỗ trợ chẩn đoán chuyên sâu các bệnh lý.

Thời điểm hiện tại, khi dịch COVID-19 đang diễn ra phức tạp trên cả nước, để thăm khám rối loạn tuần hoàn não, người bệnh nên tìm hiểu thêm thông tin về giờ thăm khám, chuyên khoa thăm khám để sắp xếp thời gian đi khám hợp lý nhất. Có thể liên hệ với các bệnh viện qua số điện thoại để được tư vấn trước khi đến.

Rối loạn tuần hoàn não điều trị ra sao?

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc bổ não, cải thiện, tăng cường sự tuần hoàn não như: Cinnarizin, Piracetam, Cerebrolysin, Ginkgo Biloba, Hoạt huyết thông mạch P/H... Các loại thuốc này có tác dụng thúc đẩy quá trình lưu thông của máu lên não và kích thích quá trình hấp thụ oxy. Ngoài ra, chúng còn giúp giảm các triệu chứng khó chịu do rối loạn tuần hoàn não gây ra như chóng mặt, đau đầu,...

Tuy nhiên, bệnh rối loạn tuần hoàn não có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, có thể là đơn thuần nhưng có thể là kết hợp, tuy rằng biểu hiện các triệu chứng thường giống nhau, tuy mức độ (nặng nhẹ) có khác nhau. Vì vậy, khi có các triệu chứng nghi ngờ mắc rối loạn tuần hoàn não nên đi khám ở cơ sở y tế đủ điều kiện để xác định nguyên nhân. Trên cơ sở đó vừa được điều trị nguyên nhân vừa kết hợp điều trị triệu chứng.

Người bệnh không nên tự chẩn đoán, tự mua thuốc điều trị nếu không có chuyên môn về y học. Nếu chẩn đoán không đúng nguyên nhân sẽ điều trị sai dẫn đến những hậu quả khôn lường; Thuốc Tây y dùng điều trị rối loạn tuần hoàn não dù dễ mua nhưng có nhiều tác dụng phụ mà người mua không thể biết hết. Vì vậy, khi tác dụng phụ xảy ra rất khó để ứng phó nếu không có sự chỉ định và tư vấn của bác sĩ khám bệnh.

Bên cạnh việc dùng thuốc để điều trị rối loạn tuần hoàn não và nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn não thì việc cung cấp đủ các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, hạn chế sử dụng các chất kích thích, rượu bia, hay tập luyện thể dục thể thao cũng sẽ giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn.

Một số thực phẩm rất tốt cho người mắc chứng rối loạn tuần hoàn não như:

Các loại thức ăn chứa nhiều magie như nho khô, mè, hạnh nhân, rau xanh,... giúp cung cấp lượng khoáng chất tốt để giảm triệu chứng đau đầu cho người bệnh.
Dùng dầu ô liu để chế biến thức ăn sẽ tăng cường chất chống oxy hóa và vitamin E, giúp cân bằng lượng hoocmon trong cơ thể.
Các loại thịt đỏ, táo, đậu phộng, nho đỏ,...cũng có thể giúp máu lưu thông tốt hơn.

Ngoài ra người bệnh rối loạn tuần hoàn não có thể lưu ý một số vấn đề sau để các triệu chứng thuyên giảm:

Giữ cân nặng lý tưởng, luyện tập thể dục thể thao đều đặn và không nên vận động quá sức.
Hạn chế sử dụng thuốc lá, thuốc lào, đồ uống có cồn và caffeine.
Mùa hè không nên tắm nước lạnh ngay sau khi vừa đi ngoài trời nắng về. Mùa đông mặc ấm và tránh nằm ngủ ở nơi có gió lùa.
Khi thức dậy vào mùa đông, đặc biệt là lúc nửa đêm hoặc gần sáng bạn cần nằm một lúc rồi mới ngồi dậy, tránh lạnh đột ngột.

Thiểu năng tuần hoàn não là bệnh lý rất phổ biến và nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh khá cao và để lại các di chứng sau này nếu không điều trị kịp thời. Hiểu thêm về nguyên nhân, triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não sẽ giúp người bệnh có thể thăm khám và điều trị kịp thời.

Để được tư vấn và hỗ trợ thêm thông tin về bệnh lý rối loạn tuần hoàn não, vui long gọi tổng đài miễn cước 1800 5454 35/ zalo 0916 561 338