Mẹ tôi năm nay 65 tuổi, bà thường xuyên bị chóng mặt, đặt biệt là khi đứng lên ngồi xuống. Thỉnh thoảng bà cũng bị đau đầu, khi đau đầu có kèm theo buồn nôn. Tình trạng này kéo dài đã mấy tháng nay. Xin bác sĩ 1800 5454 35 cho biết tình trạng chóng mặt ở người cao tuổi như mẹ tôi có nguy hiểm không? Cần đi khám ở đâu? Cảm ơn bác sĩ.

Bác sĩ 1800 5454 35 xin trả lời bạn như sau:

Chóng mặt là tình trạng có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng ở người cao tuổi chiếm tỷ lệ cao hơn và là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm hơn.

Căn nguyên dẫn đến chóng mặt ở người cao tuổi có nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chóng mặt liên quan đến tiền đình, thiếu máu não là một triệu chứng thường gặp. Vì vậy, việc phát hiện sớm và được điều trị đúng là vô cùng quan trọng. Dưới đây tôi xin điểm lại một số thông tin quan trọng về tình trạng chóng mặt ở người cao tuổi nói chung để bạn tham khảo thêm:

Nguyên nhân gây chóng mặt ở người cao tuổi

Có nhiều nguyên nhân gây chóng mặt ở người cao tuổi, nhưng nguyên nhân hay gặp nhất trong chóng mặt ở người cao tuổi là xuất phát từ dây thần kinh tiền đình.

Tiền đình là vùng nằm sau ốc tai, là một hệ thống có vai trò quan trọng trong duy trì tư thế, dáng bộ, điều hòa, phối hợp cử động mắt, đầu, phản xạ các cơ và vận động thân mình  nói chung. Vì vậy, khi tiền đình bị ảnh hưởng do bất kỳ một nguyên nhân nào cũng có thể sẽ gây rối loạn thăng bằng, rung giật nhãn cầu, chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn.

Một nguyên nhân phổ biến gây chóng mặt ở người cao tuổi là rối loạn vận mạch do hệ thống mạch máu (động mạch cung cấp máu cho vùng tiểu não bị ảnh hưởng  hoặc do lượng máu đến ít đi hoặc mạch máu bị tắc, nghẽn do xơ vữa động mạch) như động mạch cột sống thân nền.

Nguyên nhân của xơ vữa thành động mạch thì có nhiều nhưng do tăng mỡ trong máu mà đặc biệt là bệnh tăng huyết áp là phổ biến. Tăng lượng cholesterol máu, nhất là loại cholesterol xấu có nguy cơ làm xơ vữa động mạch. Khi động mạch bị xơ vữa thì lòng động mạch bị hẹp lại làm cho lượng máu đi qua khó khăn, làm hạn chế lưu thông máu đến não.

Các loại u não cũng gây nên chóng mặt, buồn nôn như u não, u tiểu não, u dây thần kinh số VIII. Các nguyên nhân về mạch  máu hoặc do khối u gây nên chóng mặt thường người ta xếp vào loại rối loạn tiền đình thuộc về trung ương.

Ngoài ra, chóng mặt ở người cao tuổi cũng có thể gặp do có liên quan đến thời tiết chuyển mùa, stress liên tục...

Chóng mặt ở người cao tuổi có thể là dấu hiệu nguy hiểm (Ảnh minh họa)

Biểu hiện của chứng chóng mặt ở người cao tuổi 

Chóng mặt thường có kèm theo một số triệu chứng khác như hoa mắt, ù tai, quay cuồng gây phiền toái cho người bệnh trong sinh hoạt, tình trạng này có thể thường xuyên tái phát.

Chóng mặt ở người cao tuổi có thể xuất hiện kể cả khi nằm hoặc khi người bệnh thay đổi tư thế (đang nằm ngửa chuyển sang nằm nghiêng trái hoặc nghiêng phải).

Đối với một số người cao tuổi, chóng mặt xảy ra lúc nửa đêm, gần sáng, khi tỉnh dậy không ngồi dậy được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn.

Người lao đao, choáng váng, mất thăng bằng, nếu cố dậy có thể bị ngã hoặc dúi dụi xuống đất, cũng có trường hợp bị sang chấn làm gãy xương (lồng ngực, khung chậu, chân, tay).

Các dấu hiệu này làm cho người cao tuổi rất khó chịu, đặc biệt là khi người bệnh thay đổi tư thế nghiêng người từ trái qua phải hoặc ngược lại là chóng mặt, buồn nôn. Nếu nhẹ thì thoáng qua nhưng nếu nặng thì không thể thay đổi tư thế được và nôn nhiều. Trong trường hợp người cao tuổi chóng mặt do hệ thống mạch máu  nghĩa là do rối loạn tuần hoàn não (thiếu máu não), người bệnh còn có đau đầu, có khi đau dữ dội, liên tục (tỷ lệ đau đầu trong trường hợp này chiếm tới 90%).

Người cao tuổi cần làm gì khi bị chóng mặt?

Khi bị chóng mặt, người cao tuổi nên chọn tư thế nằm cho thích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa), không nên gắng, gượng đi tiếp. Tránh thay đổi tư thế và nên tránh ánh sáng chói như ánh sáng mặt trời, ánh sáng đèn hoặc tránh tiếng động, ồn ào.

Cần cho người nhà, con cái, người chăm sóc biết tình trạng của mình để mọi người có thái độ xử lý thích hợp nhất (cho uống thuốc nếu đã biết bệnh từ trước và có sẵn thuốc mua theo đơn của bác sĩ hoặc cho đi khám bệnh ở cơ sở y tế gần nhất).

Khi bị chóng mặt, dù chỉ mới thoáng qua cũng nên đi khám bệnh để được bác sĩ xác định bệnh và tình trạng bệnh, nhất thiết không được chủ quan.

Chăm sóc người cao tuổi bị chóng mặt

Ngoài việc dùng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ, người cao tuổi cần tập luyện thường xuyên, nhẹ nhàng nhưng đúng động tác, ví dụ tập đốt sống cổ cần quay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống, phải thực hiện các động tác một cách từ từ không vội vàng, mỗi lần tập như vậy cũng chỉ kéo dài từ 5-10 phút, không nên tập kéo dài thời gian...

Nếu người cao tuổi chóng mặt bởi rối loạn tuần hoàn não do tăng mỡ máu hay do tăng huyết áp, thì người bệnh lưu ý thay ăn mỡ động vật bằng ăn dầu thực vật trong giới hạn cho phép, không nên lạm dụng và không nên dùng loại dầu rán đã qua sử dụng nhiều lần.

Nếu người cao tuổi bị tăng huyết áp thì việc sử dụng thuốc phải thường xuyên, dùng loại thuốc nào, liều lượng bao nhiêu phải do thầy thuốc chỉ định và luôn được kiểm tra huyết áp (tốt nhất là kiểm tra hằng ngày với người biết đo huyết áp và máy đo chuẩn).

Như vậy, với tình trạng của mẹ bạn, bạn nên cho bác đi khám tại cơ sở y tế để có thể đánh giá chính xác nhất nguyên nhân gây ra tình trạng chóng mặt và sử dụng thuốc phù hợp. Trong quá trình điều trị bạn và người thân nên để ý tới chế độ sinh hoạt vận động, nghỉ ngơi của bác để đảm bảo quá trình điều trị đạt hiệu quả tốt cũng như sức khỏe của bác sẽ được cải thiện tốt hơn.

Chúc bác mau khỏe, chúc bạn và gia đình nhiều niềm vui.

Bác sĩ 1800 5454 35