Đau đầu là triệu chứng phổ biến trong lâm sàng, xuất hiện ở nhiều lứa tuổi và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, không phải mọi cơn đau đầu đều có tính chất giống nhau. Trong đó, đau đầu âm ỉ kéo dài, không dữ dội nhưng dai dẳng, có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng khí huyết ứ trệ - một khái niệm quan trọng trong y học cổ truyền.

Trong khi y học hiện đại thường lý giải đau đầu do căng thẳng, rối loạn vận mạch hay thoái hóa đốt sống cổ, thì y học cổ truyền đặt trọng tâm vào sự lưu thông khí huyết trong cơ thể. Khi khí huyết bị ứ trệ, tuần hoàn kém, các mô não không được nuôi dưỡng đầy đủ, từ đó sinh ra những cơn đau đầu âm ỉ, mơ hồ, kéo dài dai dẳng và dễ tái phát.

Biểu hiện đau đầu do khí huyết ứ trệ - Nhận biết qua triệu chứng

Một số đặc điểm giúp phân biệt đau đầu do khí huyết ứ trệ với các nguyên nhân khác:

- Tính chất đau: đau âm ỉ, không dữ dội, lan tỏa hoặc tập trung ở một vùng như trán, đỉnh đầu, hai bên thái dương hoặc sau gáy.

- Thời gian đau: kéo dài nhiều giờ hoặc cả ngày, thường tăng khi làm việc trí óc, mệt mỏi hoặc thay đổi thời tiết.

- Kèm theo triệu chứng khác: nặng đầu, chóng mặt, hoa mắt, dễ mỏi mệt, kém tập trung, sắc mặt nhợt nhạt hoặc sạm da, rối loạn giấc ngủ, cảm giác lạnh chân tay.

- Tính chất chu kỳ: đau lặp đi lặp lại theo thời gian, nhất là khi cơ thể suy yếu, sau giai đoạn bệnh lý hoặc làm việc quá sức.

Những biểu hiện này thường gặp ở người có thể trạng yếu, khí huyết hư hoặc bị chèn ép khí huyết lâu ngày do căng thẳng, ít vận động, dinh dưỡng kém hoặc rối loạn vận mạch não.

Khí huyết ứ trệ trong y học cổ truyền - Gốc rễ của nhiều triệu chứng dai dẳng

Theo Đông y, “thống tắc bất thông - khi khí huyết không thông thì sinh đau”. Nghĩa là khi khí huyết không lưu thông trơn tru trong hệ kinh lạc, ứ trệ ở vùng đầu, vùng gáy hoặc trung tiêu, sẽ gây ra cảm giác đau nhức, nặng đầu, mơ màng.

Nguyên nhân khí huyết ứ trệ thường bao gồm:

- Khí hư, huyết yếu: khí là động lực đưa huyết đi khắp cơ thể. Khi khí suy yếu, huyết không vận hành đều, sinh ứ trệ.

- Can khí uất kết: căng thẳng tinh thần, lo âu kéo dài ảnh hưởng đến chức năng sơ tiết của can, dẫn đến khí huyết bị đình trệ.

- Tuần hoàn máu kém: người ít vận động, có bệnh nền mạn tính (huyết áp thấp, thiếu máu, rối loạn tiền đình, thiểu năng tuần hoàn não…) dễ rơi vào trạng thái tuần hoàn máu trì trệ, từ đó hình thành ứ huyết.

Khi nào nên nghi ngờ đau đầu do khí huyết ứ trệ?

Nếu bạn có những đặc điểm sau, rất nên cân nhắc nguyên nhân từ khí huyết ứ trệ:

- Cơn đau đầu âm ỉ kéo dài, không thuyên giảm khi dùng thuốc giảm đau thông thường

- Hay tái phát, nhất là vào cuối ngày hoặc sau khi làm việc căng thẳng

- Kèm theo chóng mặt, mỏi cổ gáy, mất ngủ nhẹ, da xanh hoặc xạm

- Có tiền sử thiếu máu, huyết áp thấp, hoặc đang trong thời kỳ hậu sản, hậu phẫu, hồi phục sau bệnh nặng

Giải pháp hỗ trợ điều trị đau đầu do khí huyết ứ trệ

1. Điều chỉnh lối sống, cải thiện lưu thông máu

Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya

Vận động nhẹ nhàng mỗi ngày, đặc biệt là các bài tập yoga, khí công, đi bộ

Giảm căng thẳng tâm lý, áp dụng kỹ thuật thở sâu, thiền định

Chế độ ăn đầy đủ sắt, vitamin nhóm B, omega-3 để nuôi dưỡng hệ thần kinh và tuần hoàn

2. Kết hợp sử dụng các sản phẩm hỗ trợ hoạt huyết

Một số sản phẩm y học cổ truyền có thể giúp hỗ trợ tăng cường lưu thông máu não, bổ khí huyết, cải thiện tình trạng ứ trệ, kinh điển nhất là bài thuốc cổ phương Tứ vật thang. 

Khi nào cần đi khám chuyên khoa?

Nếu cơn đau đầu có các đặc điểm sau, cần sớm đến khám tại cơ sở y tế:

- Xuất hiện đột ngột, dữ dội bất thường

- Kèm theo yếu liệt tay chân, rối loạn ngôn ngữ, nhìn đôi

- Có sốt, nôn ói, co giật

- Không đáp ứng với điều trị thông thường sau 7 – 10 ngày

Trong những trường hợp này, cần loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng như: viêm màng não, đột quỵ, u não, tăng áp lực nội sọ...

Kết luận

Đau đầu âm ỉ kéo dài là triệu chứng không nên xem nhẹ. Khi đi kèm dấu hiệu mệt mỏi, chóng mặt, mất ngủ hoặc thiểu năng tuần hoàn, hãy cân nhắc đến khả năng khí huyết ứ trệ – một nguyên nhân phổ biến theo y học cổ truyền. Việc kết hợp điều chỉnh lối sống, bổ sung dưỡng chất, và sử dụng các sản phẩm hoạt huyết phù hợp có thể cải thiện đáng kể triệu chứng, nâng cao chất lượng sống và phòng ngừa biến chứng.